Er beweegt wat aan de stroom

Graten in de stroom

Op zaterdag 25 februari 2006 was er plots slecht nieuws voor de Vlaamse vrije stroommarkt. Het slechte nieuws kwam uit Frankrijk. Om zich te beschermen tegen een Italiaanse overname van het Franse Suez besliste de Franse regering die dag om Gaz de France te laten samensmelten met Suez. Volgens de Franse premier De Villepin is een buitenlandse overname van een Frans energiebedrijf 'not done'. Nochtans heeft Suez zelf pas recent het Belgische Electrabel volledig opgeslorpt. De Belgische regering zag hier geen al te grote graten in. 'Dit was eigenlijk al jaren te verwachten' was de reactie.

Wat is nu het slechte nieuws voor Vlaanderen? Gaz de France is voor iets meer dan 25 % eigenaar van het Belgische SPE. SPE heeft zich enkele jaren geleden met veel moeite kunnen onttrekken aan de 20 % -invloed van Electrabel door de ontbinding van het zogenaamde CPTE, waarin beide ondernemingen een samenwerkingsakkoord waren aangegaan. Een aliantie met Electricité de France om SPE toch enige schaalgrootte te geven mislukte, zodat SPE naar een nieuwe partner moest uitzien.

Tijdens haar nieuwe zoektocht slorpte datzelfde SPE ondertussen de succesvolle elektriciteitsnieuwkomer Citypower op. Citypower had geen productie. SPE van zijn kant had eigenlijk geen (huishoudelijke en KMO) klanten. Een iets versterkte tegenpool tegenover Electrabel dus.

Men kan een concentratie in een vrije markt betreuren, maar in dit geval leekt het wel de markt ten goede te kunnnen komen. Naast de Nederlandse nieuwkomers Nuon en Essent, waren er bijgevolg nog twee Belgische uitdagers van Electrabel: SPE-Citypower en Luminus. Luminus had als sterke partner het Engelse Centrica, dat zich in Groot Brittanië van de nationale gasleverancier (British Gas) naar een elektriciteits- en gasleverancier had omgevormd.

Bleef nog het probleem van de schaalgrootte van SPE. Dit werd nog maar enkele maanden geleden opgelost door de samenvoeging van Luminus en SPE-Citypower, onder het 51 % aandeelhouderschap van gezamenlijk Centrica en .... Gaz de France. Naast de verschraling van de Vlaamse markt door de samenvoeging van de leveringsbedrijven (SPE-)Citypower-Luminus, wat men op zichzelf kan betreuren, kon men op dat ogenblik voor deze fusieoperatie toch nog enig begrip opbrengen door de synergie die er ontstond met beide grote gasleveranciers (respectievelijk ex- en nog steeds in buitenlandse overheidshanden) om het geheel wat steviger te maken, zodat ook daar de Belgische regering geen graten in zag.

Met andere woorden, naast Centrica die oorspronkelijk 50 % in handen had van Luminus, werd ook Gaz de France voor iets meer dan 25 % eigenaar van de combinatie SPE-Citypower-Luminus. Nu diezelfde Gas de France fuseert met Suez, komt onze eeuwige Belgische nummer twee opnieuw onder de knoet van Suez-Electrabel en dat alles omwille van het verzet in Frankrijk tegenover overnames, waarvoor de Belgische overheid ... eigenlijk geen graten ziet.

Premier Verhofstadt heeft laten weten er nauw te zullen op toezien dat de engagementen van Suez ten tijde van de overname van Electrabel, o.a. wat betreft het Belgische karakter van Suez-Electrabel (minder wat betreft marktwerking), zullen behouden blijven. Van een beveiliging voor SPE is geen sprake. Wellicht ziet de regering daar niet echt graten in.

Wanneer door deze beweging Centrica ertoe zou besluiten haar aandelen in SPE-Citypower-Luminus over te dragen aan Suez/Gaz de France om zich naar andere horizonten te richten, heeft Frankrijk nog een supplemenair visje in haar net, al dan niet met graten van de Belgische overheid.

Voor Vlaanderen had het in ieder geval beter geweest dat het oorspronkelijke project van het Italiaanse Enel, namelijk Electrabel uit de handen van Suez te nemen, door zou hebben gegaan. Maar de ene regering ziet uiteraard al wat meer graten dan de andere.

De raden van bestuur van Suez en Gaz de France komen dezelfde (zater)dag van de aankondiging nog samen.