Er beweegt wat aan de stroom

Betaal uw elektriciteit volgens uw budget

Minder fortuinlijke huishoudelijke afnemers riskeren in een vrije markt uit de boot te vallen. Elektriciteitsleveranciers zijn niet geneigd om klanten met betalingsmoeilijkheden te behouden. In het licht van de vrijmaking van de markt voor iedereen op 1 juli 2003, was er dus nood aan een bescherming van de minstbedeelden. Op 31 januari 2003 besliste de Vlaamse regering daarom tot een aantal sociale maatregelen en introduceerde zij in een uitvoeringsbesluit van het Elektriciteitsdecreeet het begrip "beschermde klant".

Een beschermde klant heeft recht op een minimum aan continuïteit in zijn elektriciteitsvoorziening. Aangezien dit moeilijk kan worden afgedwongen bij de elkaar beconcurrerende elektriciteitsleveranciers, zullen de netbeheerders deze beschermende taak op zich moeten nemen. Zo zullen zij bij gezinnen met betalingsmoeilijkheden gratis een budgetmeter installeren. Een budgetmeter is een elektriciteitsmeter die met een betaalkaart of betaalsleutel wordt opgeladen. Een dergelijke meter geeft de verbruiker de mogelijkheid om zijn budget te beheren en hem te behoeden voor onverwacht hoge facturen.

Op dit moment voorziet een decreet van 1996 reeds in de plaatsing van een stroombegrenzer van zes ampère in geval van betalingsmoeilijkheden. Behoudens klaarblijkelijke onwil kan een huishoudelijke verbruiker ook vandaag niet geheel worden afgesloten. De bestaande regeling heeft echter diverse nadelen. Zes ampère is onvoldoende voor een normaal gezinsverbruik. Wassen met een wasmachine is bijvoorbeeld onmogelijk.

Het besluit van 31 januari 2003 voorziet dat bij betalingsmoeilijkheden een budgetmeter inclusief stroombegrenzer wordt geplaatst. Een budgetmeter geeft recht op een bepaalde hoeveelheid elektriciteit afhankelijk van het geld dat erin gestopt wordt. Als het geld opgebruikt is, blijft een elektriciteitslevering van zes ampère beschikbaar. Iemand die echt niet kan betalen, blijft dus toch nog van elektriciteit verzekerd.

Omgekeerd, bij iemand die (na onderzoek) geoordeeld wordt wel te kunnen betalen, maar klaarblijkelijk niet wil, zal de stroombegrenzer van zes ampère worden verwijderd. Via de budgetmeter kan deze verbruiker nog steeds elektriciteit verbruiken als hij er effectief voor betaalt. Alleen als er duidelijk sprake is van misbruik, met andere woorden van fraude, kan de verbruiker volledig afgesloten worden. Gezinnen die geen geld hebben om hun rekening te betalen, zullen niet meer worden afgesloten.

Om ervoor te zorgen dat gezinnen met een budgetmeter op korte afstand van hun woning de betaalkaart of betaalsleutel kunnen opladen, moeten de netbeheerders voldoende oplaadterminals plaatsen. In stedelijke gebieden zullen de gezinnen hun budgetmeter kunnen opladen binnen een straal van drie kilometer. In niet-stedelijke gebieden komt er een oplaadmogelijkheid per 10.000 inwoners, met een minimum van één oplaadmogelijkheid per gemeente. De kosten van de nieuwe regeling worden gedragen door de distributienetbeheerders. Deze kunnen hun kosten spreiden over het geheel van de aangesloten verbruikers, iets waartoe de vrije leveranciers omwille van concurrentiële redenen niet bereid kunnen worden gevonden.

Het nieuwe besluit voorziet ook dat alle gezinnen die beschikken over een geldige bouwvergunning, recht hebben op een elektriciteitsaansluiting. De netbeheerder zal, zonder extra kosten, om de twee jaar de meterstand ter plaatse komen opnemen. Op vraag van beschermde klanten, die genieten van een verhoogde tussenkomst van het ziekenfonds, moet dit jaarlijks gebeuren. De netbeheerder zal tevens op vraag van beschermde klanten de elektriciteitsmeter gratis naar een goed toegankelijke plaats verplaatsen.

Toch krijgen ook de leveranciers sociale verplichtingen opgelegd. Zij moeten ervoor zorgen dat gezinnen slechts één, duidelijk leesbare, factuur ontvangen, waarop - naast het tarief voor de levering van elektriciteit - ook het tarief voor het vervoer van elektriciteit wordt vermeld. De leveranciers moeten maatregelen treffen om gezinnen te helpen bij het lezen van hun factuur, het vragen van inlichtingen en het indienen van klachten. Vooral kansarme gezinnen hebben hiermee immers de grootste problemen. Tenslotte zal elke leverancier die aan gezinnen levert diverse betalingsmogelijkheden moeten aanbieden, zoals betaling per maand, voorafbetaling en betaling via domiciliëring.

Het besluit is van toepassing vanaf 1 juli 2003. Wat er gebeurt met de dan aflopende regeling die voorziet in 100 kWh gratis elektriciteit voor elk gezinslid, is echter niet bekend.