Er beweegt wat aan de stroom

De Vlaamse regering keurde vandaag, 19 oktober 2001, definief het besluit goed om elke Vlaming per jaar 100 kWh gratis elektriciteit te geven. Tot hiertoe, en dat sinds juli 2000, was dit slechts 100 kWh per gezin.

Een gezin met twee ouders en twee kinderen krijgt nu 500 kWh gratis : 100 kWh per gezin + 100 kWh per lid van het gezin. Dit besluit wordt gezien als een sociale openbaredienstverplichting van de intercommunales, die instaan voor de elektriciteitslevering aan zogenaamde gebonden klanten. Gebonden klanten zijn klanten die hun elektriciteitsleverancier niet zelf mogen kiezen.

Het besluit gaat in vanaf 1 januari 2002. Vanaf deze datum zijn de klanten die meer dan 1.000.000 kWh per jaar verbruiken vrij om hun elektriciteitsleverancier te kiezen. Zij zijn dus niet langer gebonden aan een intercommunale en voor hen geldt de vrijstelling dus niet. Vanaf 1 januari 2003 wordt de drempel voor het vrij kiezen opnieuw verlaagd. Toch zullen ook dan de gezinnen nog niet in aanmerking komen. Een gemiddeld gezin haalt immers slechts 3.500 à 4.000 kWh per jaar.

Een en ander wordt gezien als een compensatie. Klanten die vrij kunnen kiezen, zullen van aantrekkelijke prijzen kunnen genieten. Wanneer naar hun zin, de elektriciteitsprijs van hun huidige lerancier te hoog ligt, kunnen zij immers altijd overstappen naar een andere leverancier. De nieuwe leverancier zal maar al te graag klanten willen afsnoepen door elektriciteit tegen een goedkope prijs aan te bieden. Dit zal dan weer aanleiding zijn voor de eerste leverancier om eveneens zijn prijzen naar beneden aan te passen. Gebonden klanten kunnen hiervan niet profiteren. Zij zijn verplicht alle elektriciteit bij hun intercommunale aan te kopen, die er dus alle belang bij heeft de prijzen hoog te houden.

Door de verplichting van de Vlaamse regering om een hoeveelheid elektriciteit gratis te leveren, kunnen ook de gebonden klanten dus genieten van de voorspelde verlaagde tarieven.

Of ook uw factuur hierdoor werkelijk verlaagt, is ondertussen toch maar de vraag. Niets is immers gratis. De kosten zullen worden verhaald op de gezinnen die aanzienlijk meer verbruiken dan het gemiddelde.

Vlaams minister Steve Stevaert, die deze maatregel uitvaardigt, stelt in zijn besluit dan ook dat "via deze verplichting eveneens een sociale correctie wordt bewerkstelligd aangezien door de invoering van de openbaredienstverplichting kleinere, huishoudelijke elektriciteitsverbruikers relatief minder zullen moeten betalen voor elektriciteit dan grote verbruikers, zeker indien zij rationeel met elektriciteit omgaan".

De verplichting is volgens de minister dus niet alleen sociaal, maar stimuleert ook het rationeel omgaan met energie. De Sociaal Economische Raad van Vlaanderen is het hiermee echter niet eens (zie ook stroomtarieven-archief "Sociaal Economische Raad tegen gratis elektriciteit" van 15 maart 2001 (www.stroomtarieven/archief/ar010315.htm)).

Ook staatssecretaris voor Energie Oliver Deleuze verzet zich tegen de maatregel. Hij zegt dat de Belgische elektriciteitstarieven alleen door hem kunnen worden vastgelegd. Hij heeft bijgevolg reeds beroep aangetekend bij de Raad van State, op het ogenblik dat de Vlaamse regering, in een voorgaande fase, dit besluit principieel goedkeurde.

Het bevoegdheidsprobleem is ook de reden waarom de Vlaamse regering een hoeveelheid elektriciteit gratis geeft. Het zou immers gemakkelijker geweest zijn om de prijzen zelf aan te passen, eventueel met progressieve tarieven om de grootverbruikers te ontmoedigen.

De afdeling wetgeving van de Raad van State werd door Stevaert om een advies gevraagd. De Raad komt tot de conclusie, met veel overwegingen en bedenkingen die tegenover elkaar worden afgewogen, dat het betrokken besluit de bevoegdheden van de federale overheid niet schaadt.

Deleuze blijft dus verder bevoegd voor het bepalen van de prijs van de elektriciteit die een gezin verbruikt boven de opgelegde gratis hoeveelheid. Maar dat is natuurlijk minder plezierig. Zoals gezegd is immers niets gratis en zullen de gezinnen-grootverbruikers deze geste dienen te betalen.

Gelukkig voor deze laatsten is dat maar tijdelijk, want vanaf 1 juli 2003 zal iedereen vrij kunnen kiezen en vervalt dus deze maatregel. (zie stroomtarieven-archief "Er komt vaart in de stroom" van 20 april 2001 (www.stroomtarieven.be/archief/ar010420bis.htm)).

Dat er aan dit besluit ook een Vlaams-Waals tintje aanzit, kan je uiteraard ook al aanvoelen. Waalse gezinnen kunnen immers niet genieten van Stevaerts vrijgevigheid en de Waalse gewestregering zou liever andere maatregelen zien. In Wallonië zou men eerder opteren voor de afschaffing van het vast recht.

TOEMAATJE

Vorige week berichtten de kranten bijna elke dag dat er een doorbraak was in de overeenkomst tusen Electrabel, SPE en de gemeenten over het landelijke netbeheer en dat niets de aanduiding van de netbeheerder door de federale overheid nu nog in de weg stond. Wij berichtten hierover reeds, met een vraagteken, in ons archief "Eindelijk doorbraak in daadwerkelijke vrijmaking elektriciteitsmarkt?" van 21 mei 2001 (www.stroomtarieven.be/archief/ar010521.htm)). Een en ander zou nu zijn geforceerd in het kader van het Belgische voorzitterschap van de Europese Unie, waardoor ons vraagteken zou kunnen wegvallen. België kon immers niet langer 'de slechte leerling' van Europa zijn.

Deze week bleef het hierover wel opvallend stil. Naar verluidt zouden wij ons vraagteken best nog een tijdje kunnen laten staan, want in wezen zou er sinds mei 2001 nog niet veel zijn veranderd.