Er beweegt wat aan de stroom

Vlaams minister Steve Stevaert stelde op vrijdag 26 januari 2001 aan de Vlaamse regering voor om alle Vlaamse huisgezinnen een hoeveelheid gratis elektricteit te laten bezorgen.

De Vlaamse regering zou de kostprijs van die elektriciteit niet voor haar rekening nemen. Zij zou integendeel de elektriciteitsleveranciers gewoon verplichten om deze elektriciteit gratis te leveren.

Het nieuwe Elektriciteitsdecreet van 17 juli 2001 laat immers toe dat aan de leveranciers zogenaamde openbaredienstverplichtingen worden opgelegd.

Stevaert liet reeds eerder in een Vlaams decreet opnemen dat de eerst 100 kWh gratis dienden te zijn.

Uitgerekend twee dagen na de beslissing van het Controlecomité om voor de rechthebbenden op het sociale tarief 500 kWh gratis toe te staan, gaat Stevaert nu nog een stap verder :

Vanaf 1 januari 2002 moet 100 kWh gratis zijn voor iedereen, met telkens nog een supplement van 100 kWh per gezinslid. Voor een gemiddeld gezin van vader, moeder en twee kinderen komt dit dus neer op 500 kWh gratis, ongeacht hun sociale toestand.

Stevaert beschouwt dit als een recht op energie voor iedereen, zonder daarvoor eerst naar een 'sociale onderstand' te moeten stappen.

De Vlaamse regering ging in en eerste lezing met zijn voorstel akkoord en vraagt nu het advies van de Sociaal Economische Raad van Vlaanderen en de Milieu- en Natuurraad. Later moet ook de Raad van State zich uitspreken, zoals voor elk regeringsbesluit van enige betekenis.

De eerste beslissing om de elektriciteitsmaatschappijen 100 kWh per gezin gratis te laten leveren, stuitte destijds op hevig verzet van Electrabel (zie ook Achtergrondinformatie, die hiervoor ook naar het Arbitragehof stapte. Het Arbitragehof is nog zo een instelling die de wettelijkheid toetst van overheidsbeslissingen, maar dan in het geval er twijfel bestaat of het wel de juiste overheid is die de beslissing heeft getroffen.

De Vlaamse overheid mag immers geen prijzen reglementeren en een gratis levering is een prijsreglementering zegt Electrabel. Stevaert houdt vol dat de Vlaamse beslissing een sociale beslissing is en dat hij zich in geen geval wil moeien met diegenen die hieruit de nodige beslissingen moeten nemen over welke manier dit in de prijzen moet worden verrekend.

De uitspraak door het arbitragehof over de eerste beslissing is nog niet gevallen. Bovendien zijn ook de federale overheid en het Waalse gewest niet zo gelukkig : zij zouden het liefst zien dat de vaste term (zie elektriciteitstarieven) gewoon met een bedrag van 3000 frank zou dalen. Aan de huidige prijs van de elektriciteit (+/- 6 frank per kWh) komt dit ongeveer overeen.

Het is maar de vraag of de Raad van State een advies zal willen geven. Voor zaken die hangende zijn, verwijst zij naar het arbitragehof. En ook de Sociaal Economische Raad van Vlaandern zal zich wel de vraag stellen of dit vrij vergaand besluit nog sociaal en economisch is. De Milieu- en Natuurraad zal zich moeten buigen over de vraag of gratis levering van elektriciteit niet aanzet tot onverantwoord verbruik, met alle gevolgen voor het milieu.

Het belooft dus nog heel wat discussie uit te lokken.

Electrabel verkoopt elektriciteit en is dus op het eerste gezicht benadeelde partij. Maar in vorige decreet staat dat niet de verkoper (meestal een intercommunale), maar de producenten de kostprijs dienden te dragen.

Er is dus een probleem : Wie zijn de producenten ? En hoe moeten de kosten onderling worden verdeeld? Eenvoudig zou je denken, er zijn in feite maar twee producenten : Electrabel en SPE. Op voorwaarde dat zij zich kunnen neerleggen bij het principe om te betalen, zullen zij wel kunnen overeenkomen zeker? Temeer daar zij toch in CPTE (Coördinatie inzake Productie en Transport van Elektriciteit) zijn verenigd.

De vereniging in CPTE is voor dit geval eerder een probleem dan een oplossing. Het antwoord op de vraag wie zijn de producenten : Electrabel en SPE, CPTE alleen, of allen gezamenlijk is niet zo eenduidig te beantwoorden.